08 Ιούν Είστε υπερπροστατευτική μητέρα;
Αποφάσισα να γράψω για τις συνέπειες της υπερπροστασίας, όταν την προηγούμενη εβδομάδα ήμουν στο πάρκο όπου δυο μητέρες μεγάλων παιδιών, περίπου 6-7 χρονών, κάναν τα παιδιά τους κούνια στις μωρουδιακές κούνιες, και δεν τα αφήναν να σκαρφαλώσουν τα σχοινιά για να κάνουνε τσουλήθρα. Το πρώτο συναίσθημα ήταν αγανάκτηση. Τα παιδιά αυτά δεν ήταν ελεύθερα να παίξουν και να τρέξουν όπως αυτά θα θέλαν. Σκέφτηκα μετά, πόσο σύνηθες είναι αυτό στη χώρα μας, πόσο συχνά ακούμε γονείς να φωνάζουνε, “μην τρέχεις θα χτυπήσεις”, “μη σκαρφαλώσεις θα πέσεις”, “πρόσεχε είναι επικίνδυνο”…..Και πόσο πιο σπάνια ακούς ενα γονιό να παρακινεί το παιδί του να τολμήσει να κάνει καινούργια πράγματα, να του πει “μην φοβάσαι, προσπάθησε θα τα καταφέρεις”!
Άραγε, σκέφτομαι, ξέρουν οι υπερπροστατευτικοί γονείς τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους στο παιδί; Θέλω να πιστεύω πως όχι. Θέλω να πιστεύω πως αν ξέραν πως το παιδί τους θα μεγαλώσει με φοβίες, με χαμηλή αυτοπεποίθηση και πως θα γίνει ένας άβουλος ενήλικας, θα αλλάζαν την γονεϊκή τους συμπεριφορά.
Οι υπερπροστατευτικοί γονείς γενικά θέλουν και επιθυμούν, αν γίνεται, το παιδί τους να μη βιώσει στενοχώρια, δυστυχία, πόνο, απόρριψη, αρνητικές εμπειρίες, γενικά αρνητικά συναισθήματα, αποτυχία και απογοήτευση. Οι ίδιοι θεωρούν πως με αυτόν το τρόπο προστατεύουν το παιδί τους. Δεν αντιλαμβάνονται πως ακριβώς την ίδια στιγμή, του στερούν τις βασικές δεξιότητες που χρειάζεται να μάθει, και τόσο έχει ανάγκη, ώστε να δημιουργήσει μια υγιή προσωπικότητα και να μπορεί να αντιμετωπίζει τα προβλήματα στη ζωή του. Λέγοντας στο παιδί συνέχεια όχι, ή απαγορεύοντας καινούργια πράγματα, ή δραστηριότητες της ηλικίας του, οπως, π.χ. να μάθει ποδήλατο με 2 ρόδες, ασυνείδητα περνάνε μήνυμα πως “ο κόσμος δεν είναι ασφαλής και θα πρέπει πάντα να φοβάσαι”, και “δεν σε εμπιστεύομαι, διότι δεν είσαι ικανός να τα καταφέρεις”. Το παιδί λοιπόν μεγαλώνει με τέτοιο τρόπο που θα φοβάται πάντα να παίρνει ρίσκα και αποφάσεις, και θα νιώθει ανίκανο να αντεπεξέλθει μόνο του στη ζωή. Δεν θα μπορέσει ποτέ να μάθει και να αναγνωρίσει τις πραγματικές του δυνατότητες.
Άλλα χαρακτηριστικά στη συμπεριφορά των υπερπροστατευτικών γονιών, είναι, να παίρνουν αποφάσεις, που θα έπρεπε να παίρνουν τα ίδια τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, π.χ. να τους διαλέγουν τα ρούχα τους. Να λύνουν τα προβλήματα των παιδιών τους ή να παρεμβαίνουν συνεχώς στη ζωή τους. Να μιλάνε και να τσακώνονται συνεχώς με τους δασκάλους, ή τους προπονητές κτλ…ώστε τα παιδιά τους να έχουν ειδική μεταχείριση. Να επιτίθενται αμέσως σε όποιον τολμήσει να κριτικάρει το παιδί τους. ‘Αλλα πολύ συνηθισμένα χαρακτηριστικά τους, να απαιτούν απο το παιδί να φέρεται όμορφα και σωστά, “σαν κυρία”, στην παρουσία ενηλίκων. Να αντιδρούν υπερβολικά κάθε φορά που το παιδί πέσει, και ας μην χτυπήσει, να τρέχουν να το παρηγορήσουν. Να έχουν πολύ αυστηρούς κανόνες όσον αναφορά την καθαριότητα, π.χ. να μην επιτρέπουν στο παιδί να παίξει και να λερωθεί. Να έχουν επίσης, πολύ αυστηρούς κανόνες στον τρόπο που μεγαλώνει, και αυστηρές τιμωρίες.
Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι πως τα παιδιά αυτά μεγαλώνοντας δεν αντέχουν τις στρεσογόνες καταστάσεις, και δεν ξέρουν πως να τις χειριστούν ή πως να αντεπεξέλθουν σε αυτές. Δεν αντέχουν επίσης καινούργιες καταστάσεις ή αλλαγές στη ζωή τους. Μπορεί επίσης να μεγαλώσουν και να αντιδρούν πολύ άσχημα σε οποιαδήποτε μορφή εντολής απο οποιονδήποτε. Να μην συμμορφώνονται ούτε στο σχολείο ούτε στη δουλειά τους. Να μην αντέχουν καμία είδους πίεσης. Αυτό δημιουργεί σοβαρά προβλήματα, στο παιδί που θα γίνει έφηβος και μετά θα ενηλικιωθεί, όπως μεγάλο θυμό και κατάθλιψη, υπερβολική εξάρτηση, διαταραχές πρόσληψης τροφής, χαμηλή αυτοπεποιήθηση, διαταραχή πανικού, και συναισθηματική απόσυρση.
Έχοντας στο νου όλα τα παραπάνω, οι υπερπροστατευτικοί γονείς χρειάζεται να γίνουν πολύ πιο ελαστικοί στον τρόπο τους και στις αντιδράσεις τους, ώστε το παιδί τους να μεγαλώσει όσο πιο φυσιολογικά γίνεται, σε έναν ενήλικα που δεν φοβάται να πάρει αποφάσεις για τη ζωή του, και θα είναι ικανός να αντέπεξέλθει στις αντίξοες συνθήκες της καθημερινότητας του.
Ο γονεικός ρόλος, είναι πολύ δύσκολος απο μόνος του, χωρίς κανείς να προσθέτει επιπλέον άγχος για κάθε ανάγκη που έχει ένα παιδί. Άγχος που τελικά μεταδίδεται στο παιδί και γίνεται μέρος της προσωπικότητας του. Γίνεται ένα φοβικό παιδί.
Να είστε προσεκτικοί, να παρατηρείτε το παιδί με ηρεμία, και να έχετε λογικές απαιτήσεις.