Σύμφωνα με το λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας, η ψυχοθεραπεία είναι, ‘’η θεραπευτική αγωγή η οποία συνίσταται στην εφαρμογή μεθόδων που επιδρούν στην ψυχική κατάσταση του ασθενούς’’. Η λέξη ψυχοθεραπεία είναι αγγλική λέξη ελληνικής καταγωγής και αναφέρεται σε ακριβώς αυτό, την θεραπεία ή επούλωση της ψυχής μας, των συνειδητών και ασυνείδητων συναισθημάτων που μας ταλαιπωρούν. Η ψυχοθεραπεία είναι η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε ένα άτομο και έναν θεραπευτή, ο οποίος είναι πάντα αναγκαίο να είναι εκπαιδευμένος σε συγκεκριμένη μορφή θεραπείας. Το επικοινωνιακό μέσον που χρησιμοποιείται είναι ο λόγος. Απευθύνεται σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών όπως είναι, η συναισθηματική πίεση, η έλλειψη στόχων, οι φοβίες, το άγχος, οι πανικοί, τα προβλήματα σχέσεων, οι ενδοψυχικές συγκρούσεις, η ανία, η κατάθλιψη, το ενδεχόμενο ή το γεγονός μιας σημαντικής απώλειας (πένθος), ένας χωρισμός (διαζύγιο), μια κλινική συνθήκη (π.χ. διαταραχές προσωπικότητας, ψυχωτικές διαταραχές, διαταραχές πρόσληψης τροφής και παχυσαρκίας, διαταραχές του ύπνου), άνθρωποι που βασανίζονται από ψυχογενείς σωματικές ενοχλήσεις, αισθάνονται ότι χάνουν τον έλεγχο της ζωής τους, και οι συγκινησιακές τους δυσκολίες διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία της καθημερινής τους ζωής.
Υπάρχουν πολλά είδη ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων. Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, βασίζεται στις ίδιες αρχές και τεχνικές με την κλασική ψυχανάλυση, αλλά είναι λιγότερο εντατική και τείνει να είναι πιο σύντομη. Ο θεραπευόμενος συναντά τον θεραπευτή από 1 έως 3 φορές την εβδομάδα και κάθεται απέναντι του.
Ο θεραπευτής προσφέρει, ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και αποδοχής που επιτρέπει έτσι στον θεραπευόμενο (έχοντας την δυνατότητα να εκφραστεί ελεύθερα),να εξερευνήσει με ασφάλεια τα συναισθήματα και τις ενδόμυχες σκέψεις του, με στόχο την επίλυση εσωτερικών συγκρούσεων και προβλημάτων, τη θεραπεία ψυχοπαθολογικών συμπτωμάτων, τη βελτίωση ψυχολογικών δεξιοτήτων, την ανακούφιση των ψυχικών εντάσεων, και την προσωπική ανάπτυξη του ατόμου.
Ο σκοπός της ψυχοθεραπείας, καθώς αυτή προχωράει και η εμπιστοσύνη μας στην ικανότητα του θεραπευτή μας να αποδέχεται χωρίς όρους και επικριτική διάθεση τα συναισθήματα μας και τις σκέψεις μας εγκαθιδρύεται και δυναμώνει, είναι να επιφέρει αλλαγές σε δυσλειτουργικούς τρόπους σκέψεις, και σε δυσλειτουργικές αντιδράσεις και συμπεριφορές που έχουμε, όπως για παράδειγμα να αυξήσουμε την ικανότητα μας για αυτοπαρατήρηση, να αναπτύξουμε την ικανότητα μας για διορατικότητα και ενσυναίσθηση, να βελτιωθεί η αίσθηση του ελέγχου της πραγματικότητας και της ευημερίας. Στις περιπτώσεις που χρειαστεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή, ή ο θεραπευόμενος είναι ήδη σε αγωγή , ο θεραπευτής συνεργάζεται με τον ψυχίατρο.
Ο θεραπευτής μας χρησιμοποιώντας ειδικές μεθόδους και τεχνικές, οι οποίες θεμελιώνονται σε συγκεκριμένες θεωρίες, γίνεται συνοδοιπόρος στη ζωή μας, βοηθώντας μας έτσι να αντιμετωπίσουμε τις ενδοψυχικές μας συγκρούσεις και δυσκολίες.